Rousseau

Orfo de nai desde temperá idade, Jean-Jacques Rousseau foi criado pola súa tía materna e polo seu pai, un modesto relojero. Sen apenas recibir educación, traballou como aprendiz cun notario e cun gravador, quen o someteu a un trato tan brutal que acabou por abandonar Xenebra en 1728.

Foi entón acollido baixo a protección da baronesa de Warens, quen lle convenceu de que se convertese ao catolicismo (a súa familia era calvinista). Xa como amante da baronesa, Jean-Jacques Rousseau instalouse na residencia desta en Chambéry e iniciou un período intenso de estudo autodidacto.

En 1742 Rousseau puxo fin a unha etapa que máis tarde evocou como a única feliz da súa vida e partiu cara a París, onde presentou á Academia da Ciencias un novo sistema de notación musical ideado por el, co que esperaba alcanzar unha fama que, con todo, tardou en chegar. Pasou un ano (1743-1744) como secretario do embaixador francés en Venecia, pero un enfrontamento con este determinou o seu regreso a París, onde iniciou unha relación cunha serventa inculta, Thérèse Levasseur, con quen acabou por casar civilmente en 1768 tras ter con ela cinco fillos.

Rousseau trabó por entón amizade cos ilustrados, e foi convidado a contribuír con artigos de música á Enciclopedia de D'Alembert e Diderot; este último impulsouno a presentarse en 1750 ao concurso convocado pola Academia de Dijon, a cal outorgou o primeiro premio ao seu Discurso sobre as ciencias e as artes, que marcou o inicio da súa fama.


En 1754 visitou de novo Xenebra e retornou ao protestantismo para readquirir os seus dereitos como cidadán xenebrino, entendendo que se trataba dun puro trámite lexislativo. Apareceu entón o seu Discurso sobre a orixe da desigualdade entre os homes, escrito tamén para o concurso convocado en 1755 pola Academia de Dijon. Rousseau opúxose nesta obra á concepción ilustrada do progreso, considerando que os homes en estado natural son por definición inocentes e felices, e que son a cultura e a civilización as que impoñen a desigualdade entre eles (en especial a partir do establecemento da propiedade) e carrexan a infelicidade.

En 1756 instalouse na residencia da súa amiga Madame d'Épinay en Montmorency, onde redactou algunhas das súas obras máis importantes. Julia ou a nova Eloísa (1761) é unha novela sentimental inspirada na súa paixón -non correspondida- pola cuñada de Madame d'Épinay, a cal foi motivo de disputa con esta última.

No contrato social (1762), Rousseau tenta articular a integración dos individuos na comunidade; as esixencias de liberdade do cidadán han de verse garantidas a través dun contrato social ideal que estipule a entrega total de cada asociado á comunidade, de forma que a súa extrema dependencia respecto da cidade libéreo daquela que ten respecto doutros cidadáns e do seu egoísmo particular. A vontade xeral sinala o acordo das distintas vontades particulares, polo que nela exprésase a racionalidade que lles é común, de modo que aquela dependencia convértese na auténtica realización da liberdade do individuo, en canto ser racional.

Finalmente, Emilio ou Da educación (1762) é unha novela pedagóxica, cuxa parte relixiosa valeulle a condena inmediata por parte das autoridades parisienses e a súa fuxida a Neuchâtel, onde xurdiron de novo conflitos coas autoridades locais, de modo que, en 1766, aceptou a invitación de David Hume para refuxiarse en Inglaterra, aínda que ao ano seguinte regresou ao continente convencido de que Hume tan só pretendía difamarlo. A partir de entón Rousseau cambiou sen cesar de residencia, acosado por unha teima persecutoria que o levou finalmente de regreso a París en 1770, onde transcorreron os últimos anos da súa vida, nos que redactou os seus escritos autobiográficos.