miércoles, 17 de mayo de 2017

José Ortega y Gasset

Madrid, 1883 - 1955) Filósofo e ensaísta español. O seu pensamento, plasmado en numerosos ensaios, exerceu unha gran influencia en varias xeracións de intelectuais.

Fillo do xornalista José Ortega Munilla, fixo os seus estudos secundarios no colexio de Miraflores do Pau (Málaga) e os universitarios en Deusto e Madrid, en cuxa universidade se doutorou en Filosofía e Letras cunha tese sobre Os terrores do ano mil (1904), subtitulada Crítica dunha lenda. Entre 1905 e 1908 completou os seus estudos en Leipzig, Berlín e Marburgo, onde asistiu aos cursos do neokantiano Hermann Cohen.

Foi catedrático de Metafísica (o seu titular anterior fora Nicolás Salmerón) da Universidade de Madrid entre 1910 e 1936. En 1916 foi designado académico da de Ciencias Morais e Políticas. Fundou a Revista de Occidente (1923-1936), a publicación intelectual máis aberta ao pensamento europeo do noso século. Aneja a ela funcionou unha editorial que, así como o seu salón de faladoiros, representou a máis selecta modernidade intelectual da súa época.

Elixido deputado ao proclamarse a república, fundou con Marañón e Pérez de Ayala a Agrupación ao Servizo da República. A partir de 1936 viviu en Francia, Holanda, Arxentina e Portugal. Regresou a España en 1945 e residiu (salvo viaxes ao estranxeiro, especialmente a Alemaña) en Madrid. En 1948 fundou co seu discípulo, o prestixioso Julián Marías, o Instituto de Humanidades.

Ortega ocupou un lugar de privilexio na historia do pensamento español das décadas centrais do século XX. Mestre de varias promocións de mozos intelectuais, non só foi un brillante divulgador de ideas senón que elaborou un discurso filosófico de notable orixinalidade.

Gran parte da súa actividade canalizouse a través do xornalismo, un mundo que coñecía por motivos familiares e adecuábase perfectamente á esencia das súas teses e aos seus propósitos de animar a vida cultural do país. Ademais de colaborar nunha extensa nómina de publicacións, fundou o diario O Sol (1917), a revista España (1915) e a Revista de Occidente (1923).

Nos seus artigos e ensaios tratou temas moi variados e sempre incardinados na actualidade da súa época, tanto de filosofía e política como de arte e literatura. A súa obra non constitúe unha doutrina sistematizada senón un programa aberto do que son boa mostra os oito volumes do espectador (1916-1935), onde vertió agudos comentarios sobre os asuntos máis heteroxéneos.

Con todo, como denominador común do seu pensamento pode sinalarse o perspectivismo, segundo o cal as distintas concepcións do mundo dependen do punto de vista e as circunstancias dos individuos, e a razón vital, intento de superación da razón pura e a razón práctica de idealistas e racionalistas. Para Ortega, a verdade xorde da yuxtaposición de visións parciais, na que é fundamental o constante diálogo entre o home e a vida que se manifesta á súa ao redor, especialmente no universo das artes.

O núcleo do ideario orteguiano atópase en obras como España invertebrada (1921), O tema do noso tempo (1923), A rebelión das masas (1930), Ideas e crenzas (1940), Historia como sistema (1940) e Que é filosofía? (1958).

As cuestións de estética e crítica literaria foron obxecto das súas reflexións en Meditacións do Quixote (1914), Ideas sobre a novela (1925), A deshumanización da arte (1925), Goethe desde dentro (1932), Papeis sobre Velázquez e Goya (1950) e Idea do teatro (1958). Permanentemente próximo á realidade inmediata, abordou os asuntos políticos en Vella e nova política (1914), A decadencia nacional (1930), Misión da universidade (1930) ou Rectificación da República (1931).

O seu estilo, máis preto da prosa literaria que do discurso filosófico, posúe unha brillantez expositiva na que reside unha das claves do éxito e difusión dos seus libros.

No hay comentarios:

Publicar un comentario